Większość małych dzieci na wsi, zanim trafią do przedszkola, nie jest objęta żadną instytucjonalną opieką, a ich kontakty społeczne są ograniczone do najbliższej rodziny. Badania i doświadczenie pokazują, że potrzeby rozwojowe, edukacyjne i społeczne dzieci w tym wieku są ogromne a ich niezaspokajanie dla części z nich oznacza utratę szansy na pełny rozwój i pomyślną przyszłość. Władze samorządowe – nawet jeśli doceniają wagę tego problemu – nie potrafią zapewnić dzieciom odpowiedniej oferty rozwojowo-edukacyjnej.
Obszar terytorialny
Projekt realizowaliśmy we współpracy z gminami wiejskimi:
- Barciany – woj. warmińsko-mazurskie
- Długosiodło – woj. mazowieckie
- Kętrzyn – woj. warmińsko-mazurskie
- Krasnopol – woj. podlaskie
- Szypliszki – woj. podlaskie
- Wisznice – woj. lubelskie
Partnerzy
– Fundacja Dzieci Niczyje (obecnie Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę) – http://fdds.pl/
– Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia – http://stocznia.org.pl/
Czas realizacji
Styczeń 2009 – maj 2012
Cel
Celem projektu było przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci w wieku 0–6 lat żyjących na terenach wiejskich.
Działania na poziomie ogólnopolskim
– Przeprowadzenie przy udziale zespołu ekspertów kompleksowej diagnozy i opisu sytuacji wykluczania małych dzieci z życia społeczności lokalnych oraz analiza międzynarodowych dobrych praktyk z tego zakresu.
Do udziału w pracach zespołu zaprosiliśmy grono ekspertów z dziedziny rozwoju i edukacji małych dzieci, polityki społecznej, zapobiegania wykluczeniu oraz przedstawicieli Fundacji Dzieci Niczyje. W wyniku pracy zespołu ekspertów powstał raport gromadzący dostępne informacje na temat społecznego wykluczania małych dzieci oraz lista brakujących danych, niezbędnych do skutecznego monitorowania sytuacji małych dzieci w Polsce.
– Promocja społecznej integracji małych dzieci:
– Wydaliśmy publikację „Bo jakie początki, takie będzie wszystko” opisującą międzynarodowe rozwiązania z zakresu wspierania rozwoju małych dzieci oraz dobre praktyki wypracowane w ramach programu „Niewidzialne dzieci”.
– Zorganizowaliśmy ogólnopolską konferencję, której celem było przedstawienie skali oraz wagi problemu wykluczenia społecznego małych dzieci.
– Przeprowadziliśmy badanie dotyczące zmian w podejściu rodziców do rozwoju ich dzieci oraz społecznych zachowań dzieci dzięki udziałowi w programie „Niewidzialne Dzieci”.
Działania na poziomie lokalnym
– Wypracowanie lokalnych strategii społecznej integracji małych dzieci, które były podstawowym narzędziem do określania potrzeb małych dzieci i integracji instytucji wokół zaspokajania tych potrzeb. Strategie były wypracowywane w każdej gminie biorącej udział w programie, dzięki czemu były dostosowane do konkretnych potrzeb danej społeczności.
– Tworzenie i wdrażanie lokalnych systemów zapobiegania przemocy i zaniedbywania dzieci. Lokalne systemy zostały przystosowane do potrzeb gmin wiejskich uczestniczących w projekcie.
– Uruchomienie Centrów Dziecka i Rodziny – miejsca skupionego na zaspokajaniu potrzeb rozwojowo-edukacyjnych małych dzieci i ich rodzin w gminie. Centrum (umiejscowione przy OPS, GOK lub gminnej bibliotece) oferowało zajęcia dla małych dzieci i ich rodziców oraz służyło jako platforma ułatwiająca dostęp do innych instytucji lub programów zajmującymi się małymi dziećmi. Centrum było dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych poprzez formę (stałe miejsce lub np. forma objazdowa), jak i proponowane działania. W ramach Centrów Dziecka i Rodziny były prowadzone: grupy zabawowe, warsztaty dla rodziców, ośrodek przedszkolny, wypożyczalnia zabawek edukacyjnych, konsultacje specjalistyczne (logopeda, pediatra, psycholog) oraz inne działania odpowiadające na potrzeby społeczności lokalnej.
– Ogólnopolska konferencja skierowana do przedstawicieli władz lokalnych prezentująca doświadczenia i dobre praktyki projektu „Niewidzialne dzieci”.
Patronat
Projekt był objęty Honorowym Patronatem Rzecznika Praw Dziecka.
Sponsor
Program był realizowany dzięki wsparciu Bernard van Leer Foundation.
Kontakt
Teresa Ogrodzińska
togrodzinska[at]frd.org.pl
