Adaptacja to czas, w którym zarówno dziecko jak i jego rodzice oswajają się z nową sytuacją, jaką jest rozstanie. Dziecko zostaje w przedszkolu a rodzice ruszają sami do swoich zajęć. Pierwsze dni w przedszkolu oznaczają nie tylko rozstanie z rodzicami, ale także konfrontację z całą gamą nowych doznań. Nowa przestrzeń – nowe zabawki, inne jedzenie, kolory, dźwięki. Nowi dorośli – często pierwsi dorośli z którymi ma spędzić dużo czasu, którzy nie są rodziną. Nowe dzieci – dla wielu maluchów jest to pierwsze spotkanie z tak dużą grupą dzieci, które biegają, mówią, krzyczą. Proces adaptacji może być trudny zarówno dla dziecka jak i dla rodzica. Rolą nauczyciela jest stworzyć bezpieczną przestrzeń w której oboje będą mogli oswoić się z nową sytuacją.
Ale jak to zrobić?
Oto kilka sposobów na ułatwienie rodzinie adaptacji. Od niej bowiem zależy jak dziecko odnajdzie się w grupie.
DNI OTWARTE. Warto aby nowe dzieci, zanim zaczną chodzić do przedszkola mogły odwiedzić salę, poznać nauczycieli. Można zorganizować wizytę dziecka i rodzica, żeby mogli spędzić trochę czasu na zabawie w sali.
CZAS NA ADAPTACJĘ. Każde dziecko jest inne, trudno z góry przewidzieć ile czasu będzie potrzebowało na oswojenie się z przedszkolem i zaprzyjaźnienie z nauczycielkami, bądźcie zatem elastyczni wobec potrzeb dzieci i rodziców. Nie pospieszajcie, nie wywierajcie presji. Jeśli rodzice nie będą czuć, że przedszkole jest bezpiecznym i godnym zaufania miejscem, dziecko natychmiast to wyczuje i nie zaadaptuje się.? Dla dzieci istotne jest by rozstanie następowało stopniowo i proces był przewidywalny, aby nic nie działo się nagle.
POŻEGNANIA. Ważne by rodzice nie wychodzili niespodziewanie, bez pożegnania, takie nagłe zniknięcie rodziców bardzo zaburza poczucie bezpieczeństwa dziecka. Moment rozstania potrafi być trudny, dziecko może płakać, nie chcieć puścić rodziców. Ważne jednak by rodzice nie przedłużali pożegnania. Jeśli mówią, że muszą wyjść za 10 minut to dobrze by byli konsekwentni. Jeśli bowiem długo się żegnają dają dziecku komunikat, że nie są pewni czy dobrze, aby zostawało w przedszkolu.
RYTUAŁY. Wielu dzieciom bardzo pomagają rytuały pożegnań, dają one poczucie kontroli nad sytuacja i pozwalają redukować strach poprzez budowanie przewidywalności. Może być to machanie przez okno, wspólna zabawa przez 2 minuty, zadzwonienie dzwonkiem i tym podobne. Możecie dzieciom i rodzicom zaproponować jakieś rytuały, które wiecie, że zdają egzamin.
Jeśli w przedszkolu jest tzw. leżakowanie ważne by znać domowe rytuały związane z zasypianiem. Spanie kojarzy się bardzo z domem i dla początkujących przedszkolaków może być to trudny moment. Warto aby mogły mieć przy sobie ukochaną Przytulankę, swoją poduszkę. Niektóre dzieci nie lubią jak jest zupełnie ciemno. Koniecznie trzeba zadbać o takie drobiazgi dające dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Jedna z nauczycielek wymyśliła „domki” do leżakowania – układała parawany i baldachimy tak, żeby dzieci miały mniejsze przytulne przestrzenie.
UKOCHANY MIŚ. Pozwalajcie nowym dzieciom przynosić do przedszkola coś z domu. Może to być ukochany miś, kocyk albo inna zabawka. Element przyniesiony z domu wielu dzieciom ułatwia adaptację dając im poczucie bezpieczeństwa. W niektórych przedszkolach taki zwyczaj przeradzał się w zajęcia „przynieś i opowiedz”, podczas których jedno z dzieci przynosiło jakiś przedmiot (zabawka, coś z pracy jego rodziców, coś co znalazło na wakacjach) i opowiadało o nim.
JEDZENIE. Dzieci w pierwszym okresie pobytu w przedszkolu mogą mieć osłabiony apetyt. Wiele osób reaguje tak na stres. Jeśli rodzice będą się dopytywać czy dziecko zjadło, wytłumaczcie im z czego może wynikać niechęć do jedzenia. NIGDY nie zmuszajcie dzieci do jedzenia!
ZAJĘCIA. Dzieci potrzebują czasu i przestrzeni do podejmowania własnych decyzji o tym jak będą uczestniczyć w grupie i w jaką zabawę będą się angażować, ważne, by nie wywierać na nie presji tylko zapraszać i proponować różne aktywności. Wielu przedszkolaków potrzebuje wpierw czasu na oswojenie się z przestrzenią, zabawkami, nowymi dziećmi i Wami zanim zacznie uczestniczyć w zajęciach.
UNIKAJCIE. Przekupywania, oszukiwania, zmuszania do czegokolwiek. Jeśli uciekniecie się do którejkolwiek z tych metod dziecko zrazi się do chodzenia do przedszkola.
Tekst: Ula Malko i Kacper Woźniak
